Odkąd wirus pokazał nam na skalę globalną, jak bardzo i jak dużo może się zmienić w stosunku do kierunku, jaki zakładaliśmy, niczego nie możemy przewidzieć ze 100 procentową precyzją.
W dzisiejszych niepewnych czasach – poza Covidem, doświadczamy skutków wojny, kryzysu ekonomicznego – przywództwo staje w obliczu nowych wyzwań.
Przed kadrą zarządzającą stoi wyzwanie pogodzenia w przywództwie dwóch istotnych elementów: kompleksowości umiejętności i elastyczności działania. W odniesieniu zarówno do menadżerów jak też do zespołów.
Well-being a zaangażowanie
Trudne czasy powodują, że wśród czołowych potrzeb pracowników coraz mocniej brzmi konieczność zapewnienia dobrostanu psychofizycznego. Z perspektywy pracowników istotne jest przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa, stabilizacji i przyjaznej atmosfery w pracy. Z perspektywy organizacji kluczowe jest utrzymanie zaangażowania ludzi w pracę i ich wyższa produktywność. Konieczne jest pogodzenie tych perspektyw.
Rok 2022 postrzegany jest jako rok kryzysu zaufania między pracodawcami a pracownikami oraz kryzysu lojalności wobec organizacji („Raport Podsumowanie i wyzwania HR 2022/2023”). To również kryzys relacji, zaufania i lojalności wobec szefów.
Firmy i menadżerowie w trudnym okresie mają tendencje do sięgania po kontrolujący, czy wręcz dyrektywny styl zarządzania. Tymczasem to się zupełnie nie sprawdza, ponieważ ludzie potrzebują i oczekują czegoś zupełnie innego.
Powszechny i łatwy dostęp do informacji sprawia, że pracownicy są coraz lepiej wyedukowani w możliwościach zmiany sposobu funkcjonowania firmy, dostrzegają na rynku organizacje, które z powodzeniem wdrażają rozwiązania odpowiadające na potrzeby ludzi.
Stąd w coraz większym stopniu potrzebni będą menadżerowie, którzy potrafią współpracować z zespołem, a w swoich pracownikach widzieć ludzi. Do kluczowych umiejętności w tym zakresie, potrzebnych w coraz większym stopniu w 2023 roku, należeć będą:
- Umiejętność pracy z zespołem rozproszonym, pracującym zdalnie, czy hybrydowo i budowanie w tych okolicznościach zaangażowania i lojalności pracowników
- Inteligencja emocjonalna w zarządzaniu zespołami – przede wszystkim empatyczne przywództwo
- Kultura informacji zwrotnej – przede wszystkim docenianie, nauka na błędach, wyciąganie wniosków na przyszłość
Warto też pamiętać, że młode pokolenie będące już na rynku pracy potrzebuje zachować work-life balance, chce móc się rozwijać w pracy, chce mieć wpływ na działania firmy. Dyrektywne zarządzanie nie zaspokoi tych potrzeb, a wręcz będzie przyczyną do narastającego nieporozumienia i frustracji, po obydwu stronach – szefa i ludzi. Tu konieczne jest przywództwo nastawione na człowieka. Takie, które potrafi zapewnić ludzi, że są dobrze i sprawiedliwie traktowani.
Według badania LMC Polska z lipca 2021 najważniejsze dla pracowników w pracy w danej firmie jest:
- Rozwój i nauka nowych rzeczy
- Luźna, nieformalna atmosfera w pracy
- Elastyczny czas pracy
- Stabilizacja i bezpieczeństwo
- Swoboda w podejmowaniu decyzji i samodzielności
Menadżer 2023 musi umieć stworzyć zespołowi warunki do zaspokojenia tych potrzeb.
Kultura organizacyjna a elastyczność i innowacyjność
Ludziom coraz bardziej zależy na tym, żeby firma, w której pracują wyznawała te same lub podobne wartości, które sami posiadają. Chcą się identyfikować z organizacją, dla której pracują. Sprzeczne wartości lub brak przykładania przez firmę uwagi do tej sfery coraz częściej staje się przyczyną spadku motywacji, a nawet odchodzenia z pracy. Dlatego istotne jest, żeby firma dbała o swój mocny fundament w postaci wartości oraz misji, opierając na nim budowanie silnej kultury organizacyjnej.
Równocześnie z perspektywy biznesowej ważne jest to, żeby zespoły były przygotowane do częstych zmian i adaptacji do nich. W połączeniu z kulturą organizacyjną ma to zapewnić z jednej strony spójność, a z drugiej elastyczność działania.
Kadra menadżerska powinna umieć skupiać się równolegle na dwóch, pozornie przeciwstawnych sobie, aspektach:
- Dążeniu do osiągnięcia zakładanych wyników biznesowych
- Zapewnieniu dobrego samopoczucia, pozytywnych doświadczeń i satysfakcji z pracy pracownikom
Według badania PSI, Leading in Future World of Work 2022, najważniejsze wyzwania przywódcze w oczach menadżerów to:
- Zatrzymywanie i przyciąganie talentów
- Motywowanie i angażowanie pracowników
- Praca zdalna / hybrydowa
- Well-being pracowników
- Współpraca i komunikacja
- Wdrażanie innowacji
Z kolei w oczach pracowników najważniejsze wyzwania wobec przywództwa przyszłości to:
- Zatrzymywanie i przyciąganie talentów
- Motywowanie i angażowanie pracowników
- Well-being pracowników
- Współpraca i komunikacja
- Praca zdalna / hybrydowa
Coraz ważniejszym obszarem przywództwa staje się zarządzanie różnorodnością zespołów. Ta kwestia obejmuje zarówno wielopokoleniowość, jak też międzynarodowość, włączanie osób z niepełnosprawnościami, sprawiedliwe wynagrodzenia i warunki pracy bez różnicowania płci. Do tego dochodzą też oczekiwania ze strony pracowników, którzy w ramach różnorodności chcą otrzymywać zróżnicowane zadania, projekty, żeby zdobywać nowe umiejętności i doświadczenia.
Odpowiedzią na te wyzwania i potrzeby w zakresie przywództwa będą:
- Komunikowanie się na różnych poziomach i z różnymi pokoleniami, w podejściu partnerskim
- Znajomość mechanizmów motywujących (indywidualnie) pracowników w zespole
- Sprawne wdrażanie zmian i przeprowadzanie przez nie ludzi
- Inspirowanie ludzi, pobudzanie kreatywności, samodzielności i odpowiedzialności w zespole
Najbliższe 10 lat na poziomie globalnym ma przynieść braki w ilości ludzi do pracy. Różnie będzie to wyglądać na różnych kontynentach i w krajach, niemniej jednak oznacza to trend spadkowy. Utrzymanie pracowników, w szczególności talentów, w organizacji będzie – w kontekście długoterminowym – coraz większym wyzwaniem. Kluczowa kwestia dla organizacji w tej sytuacji, to coraz silniejsze stawianie na jakość przywództwa.
